Slideshow image Slideshow image
Previous Next
Τι είναι ο σακχαρώδης διαβήτης;

 

Τι είναι ο σακχαρώδης διαβήτης; 
Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μεταβολική ασθένεια η οποία χαρακτηρίζεται από αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα (υπεργλυκαιμία) και από διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης, των λιπιδίων και των πρωτεϊνών, είτε ως αποτέλεσμα ελαττωμένης έκκρισης ινσουλίνης είτε λόγω ελάττωσης της ευαισθησίας των κυττάρων του σώματος στην ινσουλίνη. Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που εκκρίνεται από το πάγκρεας και είναι απαραίτητη για τη μεταφορά της γλυκόζης που λαμβάνεται από τις τροφές μέσα στα κύτταρα. Όταν το πάγκρεας δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη ή η ινσουλίνη που παράγει δεν δρα σωστά, τότε η γλυκόζη που λαμβάνεται από τις τροφές δεν εισέρχεται στα κύτταρα ώστε να έχουν την απαραίτητη ενέργεια για τη λειτουργία τους και παραμένει στο αίμα με αποτέλεσμα την αύξηση των επιπέδων της και άρα την εκδήλωση της νόσου.
 
Ποια είναι τα συμπτώματα του σακχαρώδη διαβήτη;
 
Στις περισσότερες περιπτώσεις ο διαβήτης διαγιγνώσκεται από κλινικά σημεία και συμπτώματα όπως: 
  • πολυουρία
  • δίψα
  • πείνα
  • απώλεια βάρους ή αδυναμία
  • αίσθημα κόπωσης
  • διαταραχές όρασης
Επιδημιολογικά στοιχεία
 
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, μέχρι το 2030 περισσότερα από 300 εκατομμύρια άνθρωποι θα έχουν εκδηλώσει σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ.
Στη χώρα μας, το 6% του γενικού πληθυσμού πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη. Η νόσος έχει υψηλότερο επιπολασμό (συχνότητα εμφάνισης) στο δυτικό κόσμο (ιδιαίτερα ο διαβήτης τύπου ΙΙ) και αυτό αποτελεί  μια σαφή ένδειξη για τη συσχέτιση της νόσου με το σύγχρονο τρόπο ζωής, τις διατροφικές μας συνήθειες και την έλλειψη σωματικής άσκησης. Ο  σακχαρώδης διαβήτη τύπου ΙΙ αποτελεί μια από τις κύριες αιτίες θανάτου παγκοσμίως καθώς συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακά επεισόδια.
 
Τι είναι γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c);
 
Η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη σχηματίζεται κατά την μη ενζυματική αντίδραση μεταξύ της γλυκόζης και ορισμένων ομάδων αμινοξέων της αιμοσφαιρίνης. Ο ρυθμός σύνδεσης της HbA1c εξαρτάται κατά κύριο λόγο από τη συγκέντρωση της γλυκόζης στην οποία «εκτίθενται»  τα ερυθρά αιμοσφαίρια. Η HbA1c αποτελεί αξιόπιστο δείκτη γλυκαιμίας για τις προηγούμενες 120 ημέρες, που αντιστοιχούν στο χρόνο ζωής των ερυθρών αιμοσφαιρίων.
 
Ποιες είναι οι επιπλοκές του σακχαρώδη διαβήτη;
 
Ο διαβητικός ασθενής που δεν παίρνει θεραπεία είναι εκτεθειμένος στις επιπλοκές του διαβήτη, τόσο τις οξείες όσο και τις χρόνιες. Η διαβητική αγγειακή νόσος χωρίζεται σε δύο κατηγορίες: τη μικροαγγειοπάθεια και τη μάκροαγγειοπάθεια. Η προσβολή των μικρού μεγέθους αγγείων οδηγεί σε διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, διαβητική νεφροπάθεια, διαβητική νευροπάθεια. Η μακροαγγειοπάθεια του σακχαρώδη διαβήτη είναι ο λόγος της αυξημένης επίπτωσης καρδιακών εμφραγμάτων, εγκεφαλικών επεισοδίων, διαλείπουσας χωλότητας, γάγγραινας κάτω άκρων. Το έμφραγμα μυοκαρδίου παρουσιάζεται 3-5 φορές συχνότερα σε διαβητικούς ασθενείς και αποτελεί τη κύρια αιτία θανάτου των διαβητικών ασθενών.
Από τη στιγμή που θα γίνει η διάγνωση, η ανάγκη έναρξης θεραπείας είναι επιτακτική και σε κάποιες λίγες περιπτώσεις επείγουσα. Πολλές από τις επιπλοκές του σακχαρώδους διαβήτη θα μπορούσαν να προληφθούν ή να ελεγχθούν καλύτερα μέσα από τη συστηματική παρακολούθηση των ασθενών. Η επίτευξη επιμήκυνσης του χρόνου επιβίωσης των διαβητικών λόγω της φαρμακευτικής παρέμβασης είχε ως αποτέλεσμα την εμφάνιση χρόνιων επιπλοκών κυρίως από το αγγειακό δίκτυο.
 
Οι κύριοι διατροφικοί στόχοι για το άτομο με διαβήτη είναι οι παρακάτω: 
  • Να τρώει ισορροπημένα γεύματα
  • Να τρώει τακτικά γεύματα
  • Να επιτύχει και να διατηρεί το ιδανικό σωματικό βάρος
  • Να διατρέφεται σωστά ώστε να έχει καλή υγεία
Η διατροφή του διαβητικού ουσιαστικά δε διαφέρει από τη σωστή δίαιτα του μη διαβητικού. Πρέπει να έχει ποικιλία τροφών, να είναι χαμηλή σε ζωικά λίπη, χοληστερόλη, αλάτι και οινόπνευμα και να περιέχει άφθονες φυτικές ίνες. Οι υδατάνθρακες πρέπει να προέρχονται κατά κύριο λόγο από τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες, όπως φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ψωμί ολικής άλεσης, δημητριακά κλπ. Οι τροφές αυτές απελευθερώνονται αργά στο αίμα και ο διαβητικός ασθενής αισθάνεται χορτάτος για περισσότερο χρόνο. Από τη διατροφή του διαβητικού, θα πρέπει να αποφεύγονται η ζάχαρη, το μέλι, η γλυκόζη, τα παγωτά, οι καραμέλες, η σοκολάτα, οι γλυκές κομπόστες, το σακχαρούχο γάλα, τα αναψυκτικά και οι χυμοί φρούτων με ζάχαρη, τα γλυκά οινοπνευματώδη ποτά (λικέρ, γλυκά κρασιά).
 
ΠΟΛΛΑΠΛΑ ΩΦΕΛΗ από την απώλεια βάρους + την υγιεινή διατροφή:
  • Ρύθμιση της γλυκόζης στο αίμα
  • Αποφυγή επιπλοκών 
  • Μείωση των τιμών χοληστερίνης, τριγλυκεριδίων
  • Μείωση της αρτηριακής πίεσης
Τι μου προφέρει η ινσουλίνη;
 
Η ινσουλίνη δρα σαν κλειδί. Ανοίγει πόρτες στα τοιχώματα των μυϊκών κυττάρων επιτρέποντας στο σάκχαρο του αίματος να μπει στα κύτταρα για να παραχθεί ενέργεια. Αυτό ρίχνει το σάκχαρο αίματος στα φυσιολογικά επίπεδα. Πριν να αποκτήσεις διαβήτη οι πρωινές τιμές σακχάρου ήταν κάτω από 126 mg/dl. Η ινσουλίνη μεταφέρεται μαζί με το σάκχαρο με τη βοήθεια του αίματος στα κύτταρα. Η ινσουλίνη δρα σαν κλειδί, βοηθώντας το σάκχαρο να εισέλθει στα κύτταρα. Αυτό χαμηλώνει τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα. Τα κύτταρα του οργανισμού, όπως οι μύες, χρησιμοποιούν το σάκχαρο σαν καύσιμο.
 
Είδη ινσουλίνης
 
Ταχείας δράσης: Συνήθως λαμβάνεται πριν από κάποιο γεύμα για να καλύψει την αύξηση της γλυκόζης η οποία οφείλεται στη λήψη τροφής. Αυτό το είδος της ινσουλίνης χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με μια ινσουλίνη μακράς διαρκείας. 
 
Βραχείας δράσης: Συνήθως λαμβάνεται περίπου 30 λεπτά πριν από κάποιο γεύμα για να καλύψει την αύξηση της γλυκόζης η οποία οφείλεται στη λήψη τροφής. Αυτό το είδος της ινσουλίνης χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με μια ινσουλίνη μακράς διαρκείας. 
 
Μακράς διαρκείας: Αυτό το είδος της ινσουλίνης συχνά συνδυάζεται, όποτε είναι απαραίτητο, με ταχείας ή βραχείας δράσης ινσουλίνη. Μειώνει τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα όταν οι ταχείας δράσης ινσουλίνες σταματήσουν να δρουν. Λαμβάνεται μια ή δυο φορές την ημέρα.
 
Ενδιάμεσης δράσης: Καλύπτει τις αυξήσεις στις τιμές της γλυκόζης όταν οι ινσουλίνες ταχείας δράσης σταματήσουν να δρουν. Αυτό το είδος της ινσουλίνης συχνά συνδυάζεται με ταχείας ή βραδείας δράσης ινσουλίνες και συνήθως η λήψη της γίνεται δυο φορές τη μέρα.

Tι είναι η υπογλυκαιμία;
 
Η υπογλυκαιμία μπορεί να συμβεί σε οποιονδήποτε ασθενή που λαμβάνει ινσουλίνη ή χάπια που προάγουν την έκκρισή της, όπως οι σουλφονυλουρίες. O κίνδυνος αυτός, εξαρτάται από τον τρόπο και τύπο θεραπείας, από το επίπεδο ρύθμισης και αυξάνει με τα χρόνια που καθένας θεραπεύεται για διαβήτη.
 
Όταν το σάκχαρο στο αίμα είναι χαμηλό, τα συμπτώματα που μπορεί να προκαλέσει ποικίλουν. Νευρικότητα, επιθετικότητα και ευερεθιστότητα, τρέμουλο, κρύο ιδρώτα, ζάλη, ταχυκαρδία, διαταραχές στην όραση, αδυναμία συγκέντρωσης και σε πολύ χαμηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα, απώλεια συνειδήσεως, ακόμα και σπασμούς. Σαν υπογλυκαιμία καθορίζουμε τιμές σακχάρου στο αίμα κάτω από 65mg/dl και σαν σοβαρή υπογλυκαιμία τιμές σακχάρου στο αίμα κάτω από 50mg/dl. 
 
Αναγκαίο είναι να μάθουμε να αναγνωρίζουμε νωρίς τα συμπτώματα της υπογλυκαιμίας στο σώμα μας. Ελέγχουμε τακτικά τα προγευματικά και τα μεταγευματικά σάκχαρα στο αίμα, αλλά καλό είναι να ελέγχουμε και κάθε φορά που κάποιο σύμπτωμα ή κάποια συγκεκριμένη κατάσταση προκαλεί έντονη δυσφορία
.  
Χαράλαμπος Παπούλης
Παθολόγος- Διαβητολόγος
Εξειδικευθείς εις Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Ν.Π. “Τζάνειο”
Συνεργάτης Eurodiet